De europese rots wankelt

Europa leek zo’n rots in de branding. Onze rots is aan het wankelen. En we staan als verlamd te kijken naar het shock and awe offensief van Trump. Onze leiders spreken hun afschuw uit maar hebben nauwelijks een weerwoord. Waar gaat dit heen?

Ik probeer scenario’s te voorzien, want daarmee kun je misschien uit de verlamming komen en iets doen. Protesteren. Bouwen aan een positief alternatief. Mijn denksels:

Trump gaat, net als hij bij Oekraïne deed, overal wurgdeals willen sluiten, die voor de VS heel gunstig zijn en voor de andere landen altijd nog minder erg zijn dan de importtarieven. Dit kan op verschillende manieren uitpakken:

> De VS kan er inderdaad als winnaar uitkomen, zoals Trump beoogt. De landen die een deal sluiten zijn vervolgens geknecht door de VS. Europa gaat misschien ook een deal sluiten om de pijn te verzachten. De verhouding met de VS is zo belangrijk voor Europa. Worden wij geknecht? Of kijken we met andere ogen richting Oost en Zuid op zoek naar nieuwe vrienden?

> Dwingt de situatie ons om volwassen te worden en op eigen benen te staan? Beter. Helpt ons meteen richting de circulaire economie.

> Ik betwijfel of China zich laat knechten door Trump, maar het land zal de economische pijn (op korte termijn) voelen. China kijkt echter naar de langere termijn. Ze gaan hun eigen weg, zijn al een grootmacht.

> Het kan er zomaar op uitdraaien dat Trump met zijn shock and awe tactiek de rest of world in de armen van China drijft en zo de VS isoleert. Met hooguit een paar knechten.

> De trias politica in de VS is nu al bijna helemaal ontmanteld, Trump heeft in feite een coup gepleegd. Dat kunnen mensen (gek genoeg) nog wel aan. Maar de handelstarieven gaan de Amerikaanse economie zo onderuit halen dat de Amerikanen van Trump af willen. Gaat dat vreedzaam of komt er een burgeroorlog in de VS?

Nachtmerriescenario:
> De VS en Europa komen verder tegenover elkaar te staan en Rusland krijgt vrijspel in Europa. De oorlog in Oekraïne escaleert richting EU-landen. Komt hier oorlog?

Mijn echte voorspelling is dit:

Onder al deze kortetermijngevaren zijn langetermijndingen gaande die aan onze rots knagen. De veerkracht raakt eruit, het vet op de botten verdwijnt langzaam. En dan is er nog maar een klein incident nodig om de rots om te kieperen. Het wordt geen plotselinge implosie maar we gaat langzaam uit als een nachtkaars…

> Ongelijkheid, oorlogen en desinformatie drijven Europeanen uit elkaar, wat de eenheid en solidariteit ondermijnt.

> Klimaatontwrichting, vervuiling, natuurverlies en druk op natuurlijke hulpbronnen leiden langzaam maar zeker tot steeds meer economische schades, ziekte, plagen, voedselschaarste, waterschaarste, torenhoge grondstofprijzen, massamigratie en geopolitieke strijd.

Kunnen we dit voorkomen? Kunnen we bijtijds een nieuwe samenleving creëren? Dan moeten we weerstand bieden aan Trump. En die onderliggende drivers niet vergeten! Laten we gaan voor een duurzaam, menselijk en democratisch Europa.

Dus wat te doen?

Trump maakt zichzelf behoorlijk onmogelijk in de wereld. De komende tijd ontstaat daardoor ruimte voor een ommezwaai, een tegenbeweging. Die kunnen we versnellen.

> Ik denk dat de extreme rijkdom van tycoons als Trump en zijn multimiljardair-ministers laat zien dat extreme rijkdom ondemocratisch is. Ik pleit daarom voor de trias economica: democratisering van de economie door een strikte scheiding van geld, bestuur van bedrijven en politiek. Van aandeelhoudersmacht naar stakeholdersmacht. Het zorgt dat de vrije markt echt vrij en eerlijk wordt in plaats van gemonopoliseerd door multinationals.
> En zelf: leef duurzaam. En laat van je horen, wees niet bang om een tegengeluid te geven.

Ik vind het fijn om me voor te stellen dat mensen vanuit een duurzame, menselijke toekomst terugkijken op het nu en zien hoe wij tegen de stroom in aan het strugglen zijn maar niet opgeven. Wij zijn die pioniers, de voorvechters die de transitie bedenken, uitvoeren en doorzetten. Geeft energie toch?